Einn af þessum notalegu dögum

Í dag er mánudagur. Frídagur verslunarmanna. Ég sit við eldhúsborðið í íbúðinni á Eggertsgötu sem ég er að leigja í sumar. Nánast allir sem ég þekki yfirgáfu borgina yfir helgina en ég tók meðvitaða ákvörðun um að fara ekkert. Mér líkaði tilhugsunin um að eiga rólega helgi mér sjálfri mér. Ég byrjaði daginn á að útbúa mér kaffi og smurði tvær flatkökur og borðaði úti á svölum. Ég hefði aldrei getað ímyndað mér hvað flatkökur ættu eftir að verða mér dýrmætar þegar ég flytti erlendis. Þær eru eitt það sem ég sakna mest frá Íslandi og ég hef borðað ógrynni af þeim í sumar.

Ég átti notalega verslunarmannahelgi. Á laugardaginn tók ég sjálfa mig á stefnumót og eyddi deginum í miðborginni og gerði nákvæmlega bara það sem mig langaði. Ég rölti niður í bæ með tónlist í eyrunum og kíkti í Kolaportið í fyrsta sinn í nokkur ár. Ég borðaði skál mánaðarins á Gló á Laugavegi. Mexíkóskál. Skoðaði mig svo aðeins meira um og hélt svo heim. Um kvöldið fór ég út á lífið og kom seint heim svo ég leyfði mér því að eiga rólegan sunnudag sem fór að mestu í að gráta yfir Queer Eye. Í dag er ég svo búin að þvo þvott og gera fínt í íbúðinni.

Nú sit ég hér við eldhúsborðið og var rétt í þessu að setja á plötuna Night Lights með Gerry Mulligan. Mér þykir gott að hlusta á Mulligan þegar ég les eða skrifa og þessi ákveðna plata fær mig til að hugsa um haustið. Mína uppáhalds árstíð. Árstíðina þar sem sem allt fær svo fallegan lit og loftið verður ferskt og svalt. Ég hef ekki alltaf haft ástæðu til að hlakka til haustsins. Ég held ég hafi sjaldan haft jafn margar ástæður og nú. Eftir nokkur ár í Svíþjóð get ég loksins sagt, án þess að finnast ég vera að segja ósatt, að þar eigi ég heima og að þar eigi ég líf og framtíð. Eftir tæpan mánuð flýg ég heim til Sigga og allra vina minna. Skólinn byrjar og mér finnst ég fullkomlega tilbúin að takast á við þau spennandi verkefni og tækifæri sem bíða mín. Ég gaf sjálfri mér loforð um að þetta skólaárið ætli ég að þora að taka meira pláss sem tónlistarkona og byrja að trúa því að ég eigi plássið skilið. “Hah, gangi þér vel” heyri ég sjálfa mig segja í hljóði.

Það er kominn ágúst. Fimmti ágúst, tvöþúsundognítján. Sumarið hefur liðið hraðar en nokkurtíman fyrr. Þetta sumarið bý ég á Íslandi. Ég hef ekki eytt sumrinu á Íslandi síðan fyrir fjórum árum og því hefur mér svolítið liðið eins og ég sé í löngu fríi. En bráðum er sumarið búið og ég flýg heim til Piteå. Ég hlakka mikið til. Þegar ég er komin heim til Sigga mun ég svo sitja við eldhúsborðið á Ankarskatavägen og minnast sumarsins sem er það besta sem ég hef átt í mörg ár. En ekki alveg strax, því enn er tæpur mánuður eftir af Íslandsdvölinni. Ágúst. Mánuðurinn þar sem við Júlía skilum af okkur öllu efni fyrir bókina okkar. Bókina sem okkur hefur dreymt svo lengi um að búa til. Framundan eru vikur sem munu að mestu einkennast af skrifum og myndatökum og bakstri og eldamennsku. Og ég gæti ekki verið hamingjusamari.

Helga María

10 skemmtilegir hlutir að gera sem kosta lítinn sem engan pening

Hugmyndina af þessari færslu fékk ég um daginn þegar ég var að reyna að lista niður hugmyndir af skemmtilegum hlutum fyrir okkur Sigga að gera sem ekki kosta mikinn pening. Það er magnað hvað ég gleymi því fljótt að það er hægt að fara út úr húsi og gera sér glaðan dag án þess að eyða fullt af pening. Ég ákvað að skrifa niður 10 hluti sem hægt er að gera með vinum sínum, maka, fjölskyldu eða bara með sjálfum sér.

1. Njóta í fallegri náttúru
Það er svo æðislegt að útbúa kaffi í brúsa og samlokur og fá sér göngutúr um einhvern fallegan stað eins og Elliðarárdal eða Heiðmörk. Það þarf oft að keyra svolítinn spöl til að komast á svona staði og ef nokkrir fara saman er ekkert mál að deila bensínkostnaði, og þá er það alls ekki dýrt. Eftir að ég flutti til Norður Svíþjóðar hef ég komist að því að það er aldrei of kalt fyrir “lautarferð.” Hérna grillar fólk í snjónum. Á sumrin er svo endalaust af möguleikum á skemmtilegum gönguferðum, bíltúrum út í sveit og fjallgöngum, jafnvel þó það þurfi oft að klæða sig vel. Eins er ótrúlega gaman, ef maður hefur góðan tíma, að keyra kannski klukkutíma út úr borginni og heimsækja litla bæi eins og Eyrarbakka og skoða fallegu gömlu húsin og taka skemmtilegar myndir.

2. Spila spil
Eitt af því sem ég geri sjaldan og vildi að ég gerði oftar er að taka spilastokk eða önnur skemmtileg spil með á kaffihús og spila. Það er undantekningalaust ótrúlega gaman og gerir kaffihúsadeitin enn meira spennandi. Við mæðgurnar áttum til dæmis ótrúlega kósý kvöld á bar í Edinborg um daginn, þar sem við spiluðum saman Olsen olsen upp og niður. Á mörgum kaffihúsum fæst uppáhelt kaffi fyrir innan við 500 kr þar sem boðið er upp á fría áfyllingu. Það getur verið virkilega gaman að setjast með vinum og spila. Eins er líka bara geggjað að halda spilakvöld heima. Ein skemmtilegustu kvöld sem ég hef átt með vinum eru spilakvöld, og það er oft hægt að fá lánuð ný og spennandi spil ef maður vill aðeins breyta til.

3. Halda Pálínuboð eða elda saman
Við vinir mínir höfum stundum haldið “matarboð” þar sem allir í hópnum taka með sér eitthvað sem til er í ísskápnum og elda úr því eitthvað gott. Þetta er mjög ódýrt og yfirleitt miklu skemmtilegra en þessi hefðbundnu matarboð þar sem einhver eldar og býður svo öllum hinum í mat, auk þess sem þetta er oft mun meira kósý. Við útbjuggum t.d ótrúlega góða vegan borgara um daginn þar sem einn tók með sér kartöflur og sætar sem við bökuðum í ofninum, ein átti allt sem þurfti í sjálfan borgarann og önnur átti borgarabrauð í frystinum. Ég átti allt í heimagerða hamborgarasósu og eitthvað grænmeti. Það var eitthvað svo heimilislegt að elda og borða öll saman og það urðu til virkilega skemmtilegar samræður á meðan.

4. Stofna leshóp
Ég er nýbyrjuð í leshóp sem mun hittast einu sinni í mánuði. Þetta er eitthvað sem mig hefur alltaf langað að gera og er rosalega spennt fyrir þessu. Það er ekkert mál að redda sér bókum annað hvort á bókasafninu eða fá að láni svo það er engin þörf á því að kaupa allar bækurnar glænýjar. Leshópurinn mun hittast í fyrsta skipti núna á sunnudaginn og ég hlakka mikið til. Mér finnst svo gaman að lesa en gef mér svo sjaldan tíma í það þessa dagana. Því finnst mér frábært að hafa eitthvað svona sem hvetur mig til þess. Stelpurnar í leshópnum eru líka frábærar og það verður svo gaman að kynnast þeim enn betur. Við munum mest lesa á sænsku og það verður frábær leið til að ná enn betri tökum á tungumálinu.

5. Finna ókeypis tónleika eða aðra viðburði og fara á
Það eru oft allskonar skemmtilegir ókeypis viðburðir í Norræna húsinu og eins er Listaháskólinn oft með mjög áhugaverða og skemmtilega viðburði sem eru ókeypis. Ég fór mikið á ljóðakvöld þegar ég bjó heima og reyndi að fylgjast með því þegar höfundar voru að lesa upp verkin sín. Það er oft hægt að finna margt skemmtilegt með því að skoða viðburðina sem koma upp á Facebook. Það er t.d. frábær leið til að kynnast böndum sem maður hefur aldrei hlustað á. Nokkrar af mínum uppáhalds íslensku hljómsveitum og tónlistarmönnum hef ég fundið alveg óvart með því að mæta á tónleika hjá þeim án þess að vita við hverju var að búast.

6. Búa til heimagert barsvar (pub quiz)
Þetta er eitt það skemmtilegasta sem ég hef gert með vinum mínum. Þar sem ég er í tónlistarháskóla er tónlist oftar en ekki þema keppninnar, en það er að sjálfsögðu hægt að útbúa hvernig quiz sem er. Ef keppnin á að snúast um tónlist geta til dæmis tveir úr vinahópnum útbúið lagalista á Spotify og samið spurningar. Síðan er hægt að skipta hópnum í tvö eða fleiri lið. Ef fólk vill drekka áfengi er tilvalið að kaupa ódýra bjóra í ríkinu eða jafnvel hreinsa til úr skápunum og búa til góða kokteila. Það eiga oft margir flösku af sterku áfengi sem aldrei er tilefni til að opna og því snilld að nýta það í að útbúa skemmtilega kokteila með vinunum.

7. Fara á bókasafnið
Mörgum finnst þetta kannski óspennandi hlutur að gera, en ég mæli samt með að prufa. Það er ótrúlega kósý að taka með te eða kaffi í brúsa og annað hvort læra, vinna í tölvunni eða blaða í skemmtilegum bókum. Það gerir oft gríðarlega mikið fyrir mig að komast út úr húsi og breyta til þegar ég er að vinna eða læra heima. Þrátt fyrir að maður ætli að sitja og skrifa og drekka kaffi, sem vissulega er hægt að gera bara við eldhúsborðið, þá fæ ég að minnsta kosti oft á tilfinninguna að ég einbeiti mér betur að því sem ég er að gera og komi meiru í verk þegar ég klæði mig og rölti á bókasafnið. Ég tek oft með mér smá nesti og tek pásur inn á milli þar sem ég skoða skemmtilegar bækur.

8. Halda bíómaraþon með skemmtilegu þema
Þetta er mjög gaman að gera annað hvort tvö eða fleiri. Við Siggi höfum stundum haft bíómaraþon á grámyglulegum sunnudögum, en við höfum meðal annars haft “ljótumynda þema” þar sem við horfðum á myndir sem þekktar eru fyrir að vera einstaklega lélegar. Eins höfum við líka haft Steve Martin þema, sem var mjög áhugavert. Það er hægt að útbúa ótrúlega kósý bíókvöld, kveikja á kertum og finna til púða og teppi, leggja í púkk fyrir kartöfluflögum og gosi, eða poppa í potti og njóta í botn.

9. Heimsækja ættingja sem þú hittir sjaldar en þú vildir
Það kostar ekkert að heimsækja ömmu, blaða í gömul myndaalbúm og drekka kaffi. Oftar en ekki gefur það manni ótrúlega mikið að eiga góðar samræður og styrkja tengslin við fólkið í lífinu sínu. Amma okkar Júlíu er mikill gestgjafi og vill alltaf bjóða gestum uppá eitthvað gott. Henni hefur hinsvegar þótt mjög erfitt að vita hvað hægt er að bjóða okkur systrum eftir að við urðum vegan svo við höfum stundum útbúið eitthvað sjálfar og tekið með. Ég hef þó gert miklu minna af því en ég vildi. Júlía hefur nokkrum sinnum bakað súkkulaðikökuna okkar og ég hef útbúið aspas rúllubrauðið okkar og ömmu þótti bæði auðvitað svakalega gott.

10. Syngja í kór
Okei, þetta er kannski ekki fyrir alla en það eru til ótrúlega margir mismunandi kórar sem henta mismunandi fólki. Það þarf alls ekki að fara í inntökupróf í alla kóra. Það syngja ekki allir kórar klassíska tónlist, oft er sungin popp tónlist eða dægurtónlist. Kórar æfa flestir einu sinni í viku og á kóræfingum kynnist maður frábæru fólki og skemmtilegri tónlist. Stundum er ársgjald fyrir meðlimi, en það er aldrei hátt.

Takk fyrir að lesa. Mér þætti svo ótrúlega gaman að heyra ykkar hugmyndir að hlutum sem kosta lítinn sem engan pening

-Veganstur <3

Ég og skjaldinn minn!

Þetta er kafli 4 af ,,Ég ætla að breyta lífi mínu." Ég ætlaði að skrifa þessar færslur vikulega, en hef alls ekki staðið mig hvað það varðar. Hinsvegar ætla ég að reyna að gera betur því það er mjög margt sem mig langar að skrifa um. 
Þessi færsla verður örlítið öðruvísi en þær þrjár sem komnar eru. Mig hefur lengi langað að skrifa um mína reynslu af því að lifa með vanvirkan skjaldkirtil, en tilhugsunin hefur á sama tíma oft verið yfirþyrmandi. Nú eru komnar nokkrar vikur síðan ég ákvað að breyta lífi mínu og eitt af því sem ég ákvað að gera í kjölfarið var að skrifa þessa færslu. Í dag finnst mér akkúrat réttur tími til þess og ég ætla því að líta til baka og rifja upp hvernig þetta allt byrjaði. 

Árið 2013 upplifði ég ótrúlega margt, og í raun leið mér eins og 2013 væru 2 ár. Ég hætti í sambandi til margra ára, bjó á sófanum hjá vinkonu minni, byrjaði í nýrri vinnu, flutti í fyrsta skipti ein í íbúð og byrjaði svo í nýju sambandi. Lífið mitt tók miklum breytingum og ég breyttist og þroskaðist á sama tíma helling sem manneskja. Það var í lok ársins sem ég fór að finna fyrir ýmsum furðulegum líkamlegum og andlegum einkennum sem ég gat með engu móti skilgreint og áttaði mig því engan veginn á því hvað var í gangi. Mér fór að líða eins og ég væri alltaf þreytt. Ég hafði aldrei átt í vandræðum með að vakna snemma á morgnana, en skyndilega var það ekki bara erfitt, heldur sársaukafullt. Mér leið eins og ég gengi í svefni og hugsaði ekki um annað á daginn en hvað það yrði gott að komast undir sæng. Þreytan var þó ekki það eina sem hrjáði mig, en ég byrjaði líka að þyngjast virkilega hratt. Ég fann hvernig slit mynduðust um allan líkamann og fötin mín hættu fljótlega að passa á mig. Ég botnaði ekkert í þessu. Ég hafði engu breytt þegar kom að matarræðinu og ég gat ekki séð betur en að ég borðaði mjög næringarríkan og góðan mat. 

Árið 2014 var erfiðasta ár sem ég hef lifað og þegar ég hugsa til baka sé ég minningarnar í einhverskonar móðu. Á þessum tíma snérist líf mitt um að halda mér vakandi yfir daginn og að reyna að stoppa þessa þyngdaraukningu sem virtist engan endi ætla að taka. Mér leið eins og ég væri með endalausa fyrirtíðaspennu og var rosalega viðkvæm. Við fórum til Barcelona yfir sumarið með tengdafjölskyldu minni og ég hef aldrei upplifað jafn mikla vanlíðan í utanlandsferð. Ég var orðin 20 kílóum þyngri en ég hafði verið tæpu ári áður, og þar sem ég hafði þyngst hratt, var maginn á mér þakinn rauðum slitum. Ég man að ég brotnaði niður í mátunarklefa fyrsta daginn þegar ég mátaði bikiní. Ég skildi ekki hvað var að koma fyrir mig og hvernig ég ætti að laga það. 
  Sama sumar vann ég á sambýli og ég skil varla að ég hafi komist í gegnum sumarið, því ég var bókstaflega búin á því, bæði líkamlega og andlega. Ég gat samt ekki talað um þetta við neinn, því ég skildi þetta ekki sjálf. Ég gat ekki séð að ég væri veik að nokkru leyti, nema þegar ég fékk magakrampa, sem voru eitt það versta sem ég hef nokkurn tíman gengið í gegnum. Þeir lýstu sér þannig að ég vaknaði um miðja nótt með magann fullan af lofti og ropandi endalaust. Þessu fylgdi sársauki sem var svo sterkur að ég vissi ekki hvernig ég ætti að lifa hann af. Ég fór á bráðamóttökuna nokkrum sinnum þetta sumar vegna magaverkjanna og mér var sagt að leita til sérfræðings, en þar sem verkurinn hætti alltaf nokkrum dögum seinna gerði ég ekkert í því. 

Í desember 2014 fór ég í bústað með fjölskyldunni. Það var þá sem mamma mín sá að ekki var allt með felldu. Það fyrsta sem henni þótti óeðlilegt var þessi gríðarlega þyngdaraukning. Ég hafði aldrei átt í vandræðum með þyngdina mína og skyndilega var ég búin að þyngjast um 30 kíló á rúmu ári. Það sem olli henni þó mestum áhyggjum var að það var augljóst að mér leið alls ekki vel. Hún vissi af magakrömpunum, sem voru einnig eitthvað sem ég hafði aldrei gengið í gegnum áður, og svo vissi hún að það hafði liðið yfir mig á stofugólfinu heima fyrr um haustið. Ég hafði ekki hugsað mér að fara til læknis, enda sá ég enga ástæðu til þess. Ég var búin að ákveða að ég væri skyndilega orðin löt og dramatísk og svo væri ég greinilega að borða of mikinn hafragraut á morgnanna og þess vegna væri ég búin að þyngjast svona. Ég sá ekki hvernig læknir gæti hjálpað mér með þetta. Sem betur fer var hún ákveðin og dró mig með sér á heilsugæsluna vikuna eftir. Læknirinn skoðaði mig og ég sagði honum frá öllum einkennunum. Hann sagði að honum þætti þetta hljóma svolítið eins og vanvirkur skjaldkirtill, en sagði mér að vera ekki of vongóð (eins og ég væri virkilega að láta mig dreyma um vanvirkan skjalda.) 

Ég var í vinnunni þegar ég fékk símtalið. Mér var tjáð að skjaldkirtillinn minn væri vanvirkur sem væri skýringin á öllu því sem ég hefði verið að upplifa síðasta árið, þreytunni, skapsveiflunum, meltingavandamálunum, þyngdaraukningunni og orkuleysinu. Læknirinn sagði að ég yrði sett á Levaxin og það myndi hjálpa mér að verða aftur ég sjálf. Ég var í skýjunum. Mér var eiginlega alveg sama þó ég væri með þennan sjúkdóm, og vissi svosem lítið um hann. Ég vildi bara fá lífið mitt til baka. Á nokkrum vikum var ég orðin laus við mörg af einkennunum. Ég var farin að geta vaknað auðveldlega á morgnanna, og hætt að þurfa að leggja mig yfir daginn. Skapið var orðið stöðugra og mér leið almennt mun betur. Þyngdaraukninginn hélt þó áfram og voru það mikil vonbrigði. Það var ekki fyrr en hálfu ári eftir að ég byrjaði að taka lyfin sem ég hætti að þyngjast. Það gæti mörgum þótt undarlegt að ég tali svona mikið um þyngdaraukninguna, en það að hafa þyngst svona mikið hefur haft mun meiri áhrif á lífið mitt en ég hefði nokkurtíman getað ímyndað mér. Ég hef aldrei upplifað jafn mikið sjálfshatur og á síðustu árum. Allt sem mér þótti svo eðlilegt áður fór að verða erfitt. Það að fara í partý snérist ekki lengur um að gera sig sæta og hafa gaman, heldur upplifði ég mikinn kvíða og stress yfir því að finna mér föt til að fara í sem pössuðu og hræðslu við að hitta einhvern sem ég hafði ekki hitt frá því áður en þetta allt byrjaði. Við höfum flest heyrt fólk segja eitthvað á borð við ,,Guð, ég hitti X um daginn og ég þekkti hana ekki. Hún er búin að fitna svo mikið að hún lítur út eins og önnur manneskja. Hvernig getur fólk látið þetta gerast, þetta er svo óheilbrigt."  Ég óttaðist það stöðugt að fólk talaði svoleiðis um mig. Ég lenti líka stundum í því að hitta gamla vini og ef skjaldkirtillinn kom í tal sagði það ,,Já okei, það hlaut að vera. Ég var alveg mjög hissa að sjá hvað þú værir búin að fitna mikið" eða ,,Ah já okei, ég var að spá hvort þú værir kannski ólétt." Mér þótti þetta gríðarlega erfitt og ósanngjarnt. Mér fór að líða eins og ég væri fórnarlamb sjúkdómsins og hætti að þekkja sjálfa mig þegar ég leit í spegil. Mér hætti að þykja gaman að fara eitthvað fínt og kveið fyrir sumrinu, því ég vildi ekki þurfa að vera léttklædd. Ég hélt þó áfram að næra mig og hugsa um matarræðið því innst inni hafði ég von um að þetta gæti lagast og ég gæti orðið ég sjálf aftur. 

Það var svo síðasta vor sem ég áttaði mig á því að lífið mitt hafði verið á "hold" í langan tíma. Ég hafði eytt tveimur árum í að bíða eftir því að fá lífið mitt til baka en áttaði mig svo á því að lífið mitt var beint fyrir framan nefið á mér allan tímann. Ég einfaldlega hafði neitað að horfast í augu við það að lífið mitt er það sem það er akkúrat núna og ég get ákveðið hvernig ég vil lifa því. Eins hafði ég eytt löngum tíma í að bíða eftir að verða ég sjálf aftur, en ég sjálf er engin önnur en sú sem ég er akkúrat núna. Það var erfitt að horfast í augu við þessa hluti, og þá aðallega að viðurkenna hversu eitrað hugarfar ég hafði haft til sjálfrar mín. Hvernig ætlaði ég að verða heilbrigð og hamingjusöm ef mér þótti ekki einu sinni vænt um mig? Á þeirri stundu setti ég mér það markmið að læra að elska sjálfa mig og hætta að brjóta mig niður með orðum og hugsunum. 

-Svona myndir hefði ég aldrei tekið af mér fyrir ári síðan, en á fyrri myndinni er ég klædd sundbol á leiðinni í pottinn heima hjá tengdó og á seinni myndinni er ég klædd nýju gallabuxunum mínum og nýjum stuttermabol á leið út í sólina.-

Síðan ég tók þessa ákvörðun sé ég mig og lífið mitt með allt öðrum augum. Vissulega á ég mína slæmu daga og get gleymt mér og oft verð ég að muna að stoppa og minna sjálfa mig á að svona hugsanir hjálpa mér ekkert. Ég ætlaði ekki að skrifa um þessa reynslu fyrr en ég væri orðin ótrúlega heilbrigð og gæti komið með þessa hefðbundnu "success" sögu. Það rann síðan upp fyrir mér að það er gríðarlega mikilvægt að heyra líka frá fólki sem er að ströggla og hefur ekki náð 100% bata. Mig langar heldur ekki að boðskapurinn í minni frásögn sé sá að lífið sé ömurlegt þegar við erum í yfirþyngd en svo sé lífið vandræðalaust þegar maður hefur náð að grennast aftur. Eins má segja að ég hafi fengið hálfgerða hugljómun fyrir nokkrum vikum þegar ég fór til Póllands með kórnum mínum. Ég hafði upplifað þessa hræðslu við það að fara eitthvert þar sem heitt væri í veðri og vita ekkert hvernig ég ætti að klæða mig þarna án þess að líða óþægilega með sjálfa mig. Í ferðinni kynntist ég tveimur frábærum stelpum úr kórnum sem eru í svipaðri stærð og ég, og glíma báðar við skjaldkirtilsvandamál. Ég tók strax eftir því í ferðinni að þær klæddu sig nákvæmlega eins og þeim þótti flott og voru báðar bara þvílíkar skvísur. Þær virtust eiga helling af geggjuðum samfestingum, buxum og kjólum á meðan ég klæddi mig í minn hefðbundna síða, víða svarta bolakjól og leggins við. Þær skammast sín ekkert fyrir stærðina sem þær nota og sögðust panta mikið af fötum á netinu þar sem hægt væri að velja "curvy" stærðir. Síðan ég kom heim úr þessari ferð hefur mér liðið allt öðruvísi gagnvart sjálfri mér og hef klætt mig öðruvísi líka. Ég keypti mér gallabuxur í stærð 52 og ákvað að skammast mín ekkert þó þær væru í "stærri stærð." Ég hef klædd mig í stuttermaboli og ákveðið að þykja vænt um handleggina mína sem ég hef eytt nokkrum árum í að fela í hvert skipti sem ég er í kringum fólk. Í fyrsta sinn í mörg ár hef ég áttað mig á því að ég get vel verið skvísa og ákvað því að héðan í frá er ég hætt að fela mig fyrir sjálfri mér og öðrum.

Lífið er núna og það bíður ekki. 

Helga María

Er ég svikahrappur?

Í mörg ár hef ég gengið um með stórt leyndarmál í brjóstinu. Það er í rauninni svo stórt að ég hef verið hrædd nánast daglega um að einhver lyfti af mér hulunni og heimurinn sjái loksins að ég er ekkert annað en einn stór brandari.

Oft á tíðum líður mér þó einnig eins og allir hafi komist að sannleikanum fyrir löngu en enginn þori að segja neitt og taki þess vegna þátt í leikritinu; enginn vilji búa til vandræðalega stemningu. Ég hef oft verið viss um að fólkið í kringum mig horfi inn í sálina á mér og hlægi yfir því sem kemur þeim fyrir sjónir. Til að varðveita leyndarmál af þessari stærðargráðu er best að láta lítið fyrir sér fara og gera hvað sem er til að komast hjá því að lenda í aðstæðum þar sem ég get verið afhjúpuð sem svikahrappurinn sem ég er.  Það versta sem gæti gerst er að vera uppgvötuð sem svikari og útskúfuð úr samfélaginu í kjölfarið. Enginn vill hafa svikahrapp í umhverfi sínu. 

Það var síðasta haust sem ég ákvað að gefa sjálfa mig fram og játa glæpinn í fyrsta sinn. Ég sagði kærastanum frá öllu saman og endaði á orðunum ,,Þú þekkir mig því miður ekki eins vel og þú hélst" viðbúinn því að hann myndi labba út úr lífi mínu og aldrei láta sjá sig meir. Ég var í óða önn að skipuleggja leið til að taka þetta allt til baka, láta sem þetta hafi verið grín eða jafnvel próf, sem ég hefði lagt fyrir hann til að sjá hvort hann elskaði mig í alvöru, þegar hann tjáði mér að það væri í raun ég sem þekkti sjálfa mig ekki eins vel og ég hafði haldið. Hann hélt áfram og sagði mér að ég væri enginn atvinnusvikari, þvert á móti væri ég arfaslakur lygari, og það sem ég héldi að gerði mig svona einstaka væri í raun heilkenni sem hrjáir stóran hluta fólks, impostor syndrome eða blekkingarheilkennið. Ég var síður en svo tilbúin til að kaupa þessa greiningu, en eftir að hafa lesið mér vel til um heilkennið áttaði ég mig á því að eina manneskjan sem ég hafði blekkt í öll þessi ár var ég sjálf. Tilfinningarnar sem fylgdu þessari uppgvötun voru blendnar. Ég var bæði fegin því að vera ekki svikahrappurinn sem ég hélt að ég væri, en á sama tíma fór það í taugarnar á mér að ég hefði ekki heyrt um þetta fyrr eða séð í gegnum þessar hugsanir. Fyrst og fremst vissi ég þó að líf mitt yrði ekki það sama. 

Hvað er blekkingarheilkennið?

Impostor syndrome, einnig kallað fraud syndrome, lýsir sér þannig að manneskja er sífellt hrædd um að verða uppljóstruð sem fraud eða svikahrappur. Þeir sem þjást af heilkenninu eru vissir um að þeir séu svikarar og hafi með blekkingum sínum tekist að ná árangri í lífinu sem þeir eigi í raun ekki skilið. Það er sama hversu miklum árangri er náð, skýringarnar eru yfirleitt á þann veg að um heppni sé að ræða. Maður hafi einfaldlega verið á réttum stað á réttum tíma, eða það sé vegna hæfileikans í að þykjast vera klárari eða færari en maður er í raun. Því er ómögulegt að eigna sér heiður fyrir afrek sín því það eru alltaf utanaðkomandi skýringar á þeim. Blekkingarheilkennið gerir það líka að verkum að manni þykir allir meira ekta en maður sjálfur; aðrir ná árangri því þeir hafa sanna hæfileika en manni sjálfum hefði aldrei tekist hið sama því maður kemst bara ákveðið langt með því að blekkja aðra. Þannig útskýrir blekkingarheilkennið sigra jafnt sem ósigra. 
Í mörg ár sannfærði ég sjálfa mig um að ég væri stanslaust að blekkja aðra og svíkja mig í gegnum allskonar aðstæður þegar ég gerði í raun ekki nokkurn skapaðan hlut því ég var of hrædd við að allir sæju hvað ég væri mikill lúser. Þegar ég horfði svo á aðra ná þeim árangri sem mig dreymdi um skildi ég það vel, enda höfðu þau í alvörunni það sem til þurfti. 

Hvað breyttist eftir að ég lærði um blekkingarheilkennið?

Margt hefur breyst, en margt er oft ennþá eins. Ég á mína daga og mín móment þar sem ég virðist gleyma öllu sem ég hef lesið og helli mér í þetta gamla viðhorf. Ég er þó yfirleitt fljót upp úr því aftur og minni mig á að nú sé ég að blekkja sjálfa mig og halda aftur að mér.  Eftir að ég fór að kynna mér heilkennið hef ég verið dugleg að koma mér í aðstæður þar sem ég þarf að berjast gegn þessum hugsunum og yfirstíga hræðsluna við hvað öðrum þyki um mig. Ég ætla ekki að ljúga að ykkur að það sé auðvelt, það er virkilega erfitt að breyta hugsun sem hefur verið manni rótgróin í mörg ár. Það er ekkert grín að ætla að byrja að segja sjálfri mér að ég eigi stóran þátt í þeim árangri sem ég hef náð og að ég eigi hann skilið. Eins er erfitt að læra að taka hrósi og stoppa röddina í hausnum þegar hún hvíslar að fólk hrósi vegna þess að það vorkenni mér fyrir að vera svona misheppnuð, eða því ég hafi talið þeim trú um að ég sé betri en ég er. Á maður bara að standa hjá brosandi og trúa því að fólk hrósi manni því maður eigi hrósin skilið? Já! Algjörlega! 

Helga María